مراکز درمانی و بیمارستانها به عنوان قلب تپنده سیستم سلامت، محل رفت و آمد افراد با وضعیتهای سلامتی مختلف هستند. در این میان، بیماران که سیستم ایمنی ضعیفتری دارند، بیش از همه در معرض آسیبهای ناشی از هوای آلوده قرار دارند. از این رو، سلامت بیماران و کارکنان از اهمیت ویژهای برخوردار است. یکی از عوامل مهم در حفظ و ارتقای سلامت در مراکز درمانی، کیفیت هواست.
هوای آلوده در بیمارستانها میتواند حاوی آلایندههای مضری مانند ویروسها، باکتریها، قارچها، ذرات معلق، گازهای سمی و ترکیبات شیمیایی باشد. تنفس این آلایندهها میتواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی، از جمله عفونتهای تنفسی، آلرژی، آسم، بیماریهای قلبی و عروقی و حتی سرطان شود.
در اینجا قصد داریم به بررسی عمیقتر اهمیت تهویه و تصفیه هوا در مراکز درمانی و مزایای بیشماری که به ارمغان میآورد، بپردازیم.
کاهش خطر انتقال عفونتها
عفونتهای بیمارستانی
مراکز درمانی به دلیل تجمع افراد بیمار و کارکنان در یک محیط بسته، مکانهایی پرخطر برای انتقال عفونتها هستند. با استفاده از سیستمهای تهویه و تصفیه هوا، میتوان میکروبها، باکتریها و ویروسهای موجود در هوا را کاهش داد و به این ترتیب خطر انتقال عفونتهای بیمارستانی را به حداقل رساند.
بیماریهای هوابرد
برخی بیماریها مانند سل، آنفولانزا و COVID-19 از طریق هوا منتقل میشوند. تصفیه هوا میتواند نقش مهمی در جلوگیری از انتشار این نوع بیماریها داشته باشد.
بهبود کیفیت هوای داخل
آلایندههای شیمیایی
مراکز درمانی ممکن است حاوی مواد شیمیایی مختلفی مانند ضدعفونیکنندهها و داروها باشند که میتوانند باعث آلودگی هوا شوند. تهویه و تصفیه هوا با حذف این آلایندهها به بهبود کیفیت هوای داخل کمک میکند.
آلایندههای زیستی
گردهها، قارچها و دیگر ذرات زیستی نیز میتوانند در هوای مراکز درمانی وجود داشته باشند. استفاده از فیلترهای HEPA و دیگر تکنولوژیهای تصفیه هوا میتواند این آلایندهها را به طور موثری از بین ببرد.
کاهش بوهای نامطبوع
بوهای ناشی از مواد پزشکی و داروها
تهویه و تصفیه هوا میتواند بوهای نامطبوع ناشی از مواد شیمیایی و داروها را کاهش داده و محیطی خوشبو و مطبوع را فراهم کند.
بوهای بدن
در محیطهایی که بیماران بستری هستند، ممکن است بوهای نامطبوع ناشی از وضعیت جسمی آنها ایجاد شود. تصفیه هوا به کاهش این بوها کمک میکند.
بهبود راحتی و رضایت بیماران و کارکنان
رضایت بیماران
هوای پاک، تازه و بدون بو میتواند به افزایش راحتی و رضایت بیماران کمک کند و تجربه درمانی بهتری را برای آنها فراهم کند.
سلامت کارکنان
کارکنان مراکز درمانی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریها قرار دارند. تصفیه و تهویه هوا میتواند به حفظ سلامت آنها و کاهش بیماریهای شغلی کمک کند.
حمایت از افراد با سیستم ایمنی ضعیف
برخی از بیماران دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند و به آلایندههای هوا حساسیت بیشتری دارند. تهویه و تصفیه هوا به ویژه برای این گروه از بیماران حیاتی است.
کاهش هزینهها
در بلندمدت، تصفیه هوا میتواند با کاهش هزینههای مربوط به عفونتهای بیمارستانی، غیبت کارکنان و سایر مشکلات سلامتی مرتبط با آلودگی هوا، هزینههای بیمارستان را کاهش دهد.
انواع سیستمهای تصفیه هوا برای مراکز درمانی
در مراکز درمانی، استفاده از سیستمهای تصفیه هوای پیشرفته و موثر برای حفظ کیفیت هوای داخلی بسیار ضروری است. انواع مختلفی از سیستمهای تصفیه هوا وجود دارند که هر کدام به شیوهای خاص عمل میکنند. در ادامه، برخی از این سیستمها و ویژگیهای آنها را معرفی میکنیم:
سیستمهای فیلتراسیون چندمرحلهای
این سیستمها از ترکیب چندین نوع فیلتر برای حذف انواع مختلف آلایندهها استفاده میکنند. به عنوان مثال، یک سیستم چندمرحلهای ممکن است شامل فیلترهای پیشفیلتر، فیلترهای HEPA و فیلترهای کربن فعال باشد. این ترکیب باعث میشود که سیستم بتواند ذرات بزرگ، ذرات معلق کوچک، بوها و گازهای شیمیایی را به طور موثر حذف کند.
سیستمهای تصفیه هوا با اشعه UV
این سیستمها از اشعه ماوراء بنفش برای از بین بردن میکروارگانیسمهای موجود در هوا استفاده میکنند. اشعه UV قادر است باکتریها، ویروسها و قارچها را از بین ببرد.
استفاده از سیستمهای تصفیه هوا با اشعه UV در کنار فیلترهای HEPA میتواند به بهبود کیفیت هوا و کاهش خطر عفونتها کمک کند.
سیستمهای تهویه و تصفیه هوا مکانیکی : بازیافت حرارت (HRV) ، بازیافت انرژی (ERV)
سیستمهای بازیافت حرارت (HRV) و بازیافت انرژی (ERV) دو نوع سیستم تهویه مکانیکی هستند که برای بهبود کیفیت هوا و صرفهجویی در انرژی استفاده میشوند. این سیستمها به شکلی طراحی شدهاند که همزمان هوای تازه را وارد و هوای کهنه را از ساختمان خارج میکند.
سیستم HRV ضمن تهویه هوای ساختمان طوری طراحی شده است که ضمن تهویه و تصفیه کامل هوا دمای محیط بصورت مطلوبی حفظ میشود. این عمل به کاهش مصرف انرژی در تهویه مطبوع کمک میکند.
سیستم ERV باطراحی خاص هوای داخل ساختمان را تهویه، تعویض و در صورت نیاز تصفیه میکند. این سیستم به کمک یک مبدل حرارتی در مسیر تعویض هوای داخلی با خارجی دمای محیط را تاحد زیادی حفظ نموده و از اتلاف انرژی در فصول مختلف جلوگیری میکند. با این روش در تمامی فصول دمای داخلی ساختمان تا حد زیادی حفظ شده و از اتلاف انرژی برای ایجاد گرمایش یا سرمایش جلو گیری میکند.
بازیابی انرژی و رطوبت، بهبود کیفیت هوا، تأمین هوای تازه، کاهش هزینههای انرژی و کنترل رطوبت از مزیت های مهم این سیستم ها میباشد.
سیستم یکپارچه تهویه، تصفیه و تعویض هوا (ERV) آریاتیس هوای تازه را از فضای باز گرفته و با کمک فیلترهای طراحی شده این دستگاه آلودگی های موجود را تصفیه کرده و هوای پاکیزه و تازه را بدون تغییر در دما، رطوبت و بدون گرد و غبار در فضای مورد نظر منتشر می کند.
همچنین همزمان هوای کهنه داخل ساختمان تهویه و به بیرون هدایت می شود و با استفاده از این چرخه مجددا هوای تازه وپاکیزه به داخل ساختمان منتقل می شود.
از این رو این نوع سیستم های تهویه و تصفیه هوا میتواند انتخاب مناسبی برای مکان های پر تردد و آلوده باشد البته انتخاب درست و بهینه بین HRV و ERV با توجه به نیازها و شرایط آب و هوایی و همچنین کاربری ساختمان می باشد.
انتخاب بهترین سیستم تصفیه هوا برای یک مرکز درمانی به عوامل مختلفی مانند نوع آلایندهها، متراژ فضای مورد نظر و بودجه بستگی دارد.
نصب و نگهداری سیستمهای تهویه و تصفیه هوا
نصب و نگهداری سیستمهای تهویه و تصفیه هوا در مراکز درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا عملکرد صحیح این سیستمها تاثیر مستقیمی بر کیفیت هوای داخلی و سلامت بیماران و کارکنان دارد. در ادامه به نکات مهمی در مورد نصب و نگهداری این سیستمها میپردازیم:
نصب سیستمهای تصفیه هوا
بررسی نیازهای محیطی
تعیین حجم هوا: قبل از نصب سیستم تصفیه هوا، حجم هوای محیط باید محاسبه شود تا سیستم مناسب با ظرفیت کافی انتخاب گردد.
شناسایی منابع آلاینده: نوع و مقدار آلایندههای موجود در محیط باید شناسایی شود تا سیستم تصفیه هوا بتواند به طور موثر آنها را حذف کند.
انتخاب مکان مناسب
محل نصب دستگاهها: سیستمهای تصفیه هوا باید در مکانی نصب شوند که جریان هوای مناسب و پوشش دهی کامل محیط را تضمین کند.
دسترسی آسان: دستگاهها باید در محلی نصب شوند که دسترسی آسان برای تعمیر و نگهداری داشته باشند.
نصب فیلترها و تجهیزات مرتبط
فیلترهای HEPA و کربن فعال: فیلترها باید به درستی نصب شوند تا عملکرد بهینه داشته باشند.
تجهیزات جانبی: سیستمهای تصفیه هوا ممکن است به تجهیزات جانبی مانند فنها، سیستمهای کنترل و مانیتورینگ نیاز داشته باشند.
نگهداری سیستمهای تصفیه هوا
بازرسی و تمیزکاری منظم
بررسی دورهای فیلترها: فیلترهای HEPA و کربن فعال باید به طور منظم بررسی و در صورت نیاز تمیز یا تعویض شوند.
تمیزکاری تجهیزات: اجزای مختلف سیستم تصفیه هوا باید به طور منظم تمیز شوند تا از عملکرد بهینه آنها اطمینان حاصل شود.
تعویض فیلترها
تعویض منظم فیلترهای HEPA: بسته به میزان استفاده و نوع آلایندهها، فیلترهای HEPA باید هر 6 تا 12 ماه یکبار تعویض شوند.
تعویض فیلترهای کربن فعال: این فیلترها نیز باید به طور منظم و بسته به شرایط محیطی تعویض شوند.
بررسی عملکرد سیستم
آزمونهای دورهای: عملکرد سیستم تصفیه هوا باید به طور منظم و با استفاده از ابزارهای مناسب مورد آزمون قرار گیرد.
مانیتورینگ کیفیت هوا: نصب سیستمهای مانیتورینگ کیفیت هوا میتواند به شناسایی سریع مشکلات و نیاز به تعمیرات کمک کند.
نگهداری تجهیزات الکتریکی و مکانیکی
بررسی فنها و موتورهای الکتریکی: این تجهیزات باید به طور منظم بررسی و در صورت نیاز تعمیر شوند.
بازرسی سیستمهای کنترل: سیستمهای کنترل و مانیتورینگ باید به طور منظم بررسی و به روزرسانی شوند.
آموزش کارکنان
آموزش نحوه استفاده و نگهداری: کارکنان باید در مورد نحوه استفاده صحیح از سیستمهای تصفیه هوا و نگهداری آنها آموزش ببینند.
آموزش شناسایی مشکلات: کارکنان باید بتوانند مشکلات احتمالی سیستمهای تصفیه هوا را شناسایی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند.
نتیجهگیری
به طور کلی، تهویه و تصفیه هوا در مراکز درمانی نقش حیاتی در حفظ سلامت و ایمنی بیماران و کارکنان دارد. این اقدام میتواند به کاهش عفونتهای بیمارستانی، بهبود کیفیت هوا، کاهش آلرژنها و تحریککنندهها، بهبود راحتی و کیفیت زندگی، کنترل بوهای نامطبوع و افزایش ایمنی در برابر مواد شیمیایی و گازهای مضر کمک کند. بنابراین، استفاده از سیستمهای تصفیه هوا با کیفیت و موثر در مراکز درمانی امری ضروری و حائز اهمیت است.